លោកស្រី ឱ វណ្ណឌីន បង្ហាញពីកត្តារួមចំណែកឱ្យជីវិតរស់ដល់អាយុវែង ប្រកបដោយសុខភាពល្អ

(ភ្នំពេញ)៖ លោកស្រី ឱ វណ្ណឌីន រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសុខាភិបាល បានថ្លែងថា មនុស្សយើងមានទស្សនៈចម្រុះទាក់ទងនឹងការរស់នៅឱ្យបានយូរអង្វែង។ អ្នកខ្លះប្រាថ្នាចង់រស់នៅឱ្យបានជាង១០០ឆ្នាំ ដោយសារតែចង់ជួបប្រទះរឿងរ៉ាវជាច្រើនក្នុងជីវិត និងមើលឃើញការរីកចម្រើនរបស់ពិភពលោក។ ផ្ទុយទៅវិញ អ្នកខ្លះទៀតបង្ហាញការព្រួយបារម្ភថា ការនៅរស់យូរពេកអាចនាំមកនូវ ភាពលំបាក ដោយសារតែបញ្ហាសុខភាព និងភាពចាស់ជរា។

ទោះបីជាមានទស្សនៈខុសគ្នាបែបនេះក៏ដោយ ក៏វាជាការពិតដែលថា មនុស្សភាគច្រើនមិនចង់ស្លាប់ឆាប់ៗនោះទេ។ សុខភាពល្អ និងជីវិតដែលមានអត្ថន័យ គឺជាអ្វីដែលមនុស្សគ្រប់រូបប្រាថ្នាចង់បាន មិនថាក្នុងវ័យណាក៏ដោយ។
ការរស់នៅបានដល់អាយុជាង១០០ឆ្នាំ គឺជាក្តីប្រាថ្នារបស់មនុស្សជាច្រើន ប៉ុន្តែមានតែមនុស្សមួយចំនួនតូចប៉ុណ្ណោះដែលអាចសម្រេចបាន។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការសិក្សាបានបង្ហាញថា មានកត្តាជាច្រើនដែលរួមចំណែកដល់អាយុវែង និងសុខភាពល្អ។ កត្តារួមចំណែកសំខាន់ៗរួមមាន៖

១៖ របៀបរស់នៅដែលមានផាសុខភាពល្អ
* ការញុំាអាហារដែលមានតុល្យភាព: ការទទួលទាន «តិចអំបិល តិចខ្លាញ់ តិចស្ករ» និងបន្លែផ្លែឈើច្រើន ការកំណត់ការទទួលទានសាច់ និងការចៀសវាងអាហារកែច្នៃ ព្រមទាំងការបរិភោគក្នុងបរិមាណសមល្មម គឺជាអ្វីដែលលោកអ្នកដែលមានអាយុវែងច្រើនតែអនុវត្តន៍។
* ការធ្វើលំហាត់ប្រាណជាប្រចាំ: ការធ្វើចលនា និងសកម្មភាពរាងកាយជាប្រចាំជួយរក្សាសុខភាពបេះដូង ឆ្អឹង និងសាច់ដុំឱ្យរឹងមាំ។
* ការសម្រាន្តឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់: ការគេងយ៉ាងហោចណាស់ ៧ ម៉ោងក្នុងមួយថ្ងៃមួយយប់ ជួយឱ្យរាងកាយបានសម្រាក និងមានថាមពលឡើងវិញ។
* ការគ្រប់គ្រងភាពតានតឹង: ការស្វែងរកវិធីកាត់បន្ថយភាពតានតឹង ដូចជាការអនុវត្តសមាធិ ការធ្វើចិត្តឱ្យស្ងប់ និងការមានអារម្មណ៍ដឹងគុណ ព្រមទាំងការគិតបែបវិជ្ជមាន គឺមានសារសំខាន់ណាស់។
* ការមិនជក់បារី និងការមិនទទួលទានគ្រឿងស្រវឹង: ការជក់បារីបង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺជាច្រើន ចំណែកឯការទទួលទានគ្រឿងស្រវឹង ក៏ប៉ះពាល់ដល់សុខភាព និងបង្កឱ្យមានជំងឺមិនឆ្លងជាច្រេីនផងដែរ។

២៖ កត្តាសង្គម និងផ្លូវចិត្ត
* ទំនាក់ទំនងសង្គមខ្លាំងក្លា: ការមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយគ្រួសារ មិត្តភក្តិ និងសហគមន៍ ជួយឱ្យមានអារម្មណ៍សុវត្ថិភាព និងមានតម្លៃ។
* ការមានគោលបំណងក្នុងជីវិត: ការមានអ្វីមួយដែលត្រូវខិតខំប្រឹងប្រែង និងមានអារម្មណ៍ថាមានប្រយោជន៍ក្នុងជីវិត ជួយលើកទឹកចិត្តឱ្យរស់នៅប្រកបដោយសុខភាពល្អ។
* ការរក្សាចិត្តគំនិតវិជ្ជមាន និងភាពធន់: ការមានទស្សនវិជ្ជមាន និងសមត្ថភាពក្នុងការសម្របខ្លួនទៅនឹងការលំបាក គឺជាកត្តាសំខាន់ក្នុងការជួយឱ្យលោកអ្នកអាចងើបឡើងវិញពីការលំបាក។

៣៖ កត្តាតំណពូជ និងជីវសាស្ត្រ
* ហ្សែន: ហ្សែនមានតួនាទីខ្លះក្នុងការកំណត់អាយុវែង ប៉ុន្តែវាមិនមែនជាកត្តាតែមួយគត់នោះទេ។ ការសិក្សាបានបង្ហាញថា ហ្សែនអាចជួយពន្យារអាយុរហូតដល់ ៩០ ឆ្នាំ ប៉ុន្តែនៅអាយុ ១១០ ឆ្នាំ កត្តារបៀបរបបរស់នៅ (lifestyle) មានសារសំខាន់ជាង។
* សូចនាករជីវសាស្ត្រ: ការសិក្សាខ្លះបានរកឃើញថា កម្រិតនៃសារធាតុគីមីមួយចំនួនក្នុងឈាម (ដូចជាការត្រួតពិនិត្យជាតិស្ករ ក្រេអ៊ាតធីនីន អាស៊ីតអ៊ួរិក អង់ស៊ីមថ្លើម) មានទំនាក់ទំនងជាមួយអាយុវែង។

៤៖ ការថែទាំសុខភាព
* ការពិនិត្យសុខភាពជាប្រចាំ: ការតាមដានស្ថានភាពសុខភាព និងការរកឃើញបញ្ហាសុខភាពតាំងពីដំបូង ជួយឱ្យមានការព្យាបាលទាន់ពេលវេលា។
* ការយល់ដឹងពីប្រវត្តិគ្រួសារ: ការដឹងពីប្រវត្តិជំងឺរបស់សាច់ញាតិ អាចជួយឱ្យគ្រូពេទ្យធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ និងណែនាំការការពារបានកាន់តែល្អប្រសើរ។

សរុបមក ការរស់នៅដ៏វែងឆ្ងាយ និងការបំពេញជីវិតរស់នៅល្អ មានជាប់ពាក់ព័ន្ធច្រើនជាងការជៀសវាងជំងឺ។ វាទាមទារភាពធន់ ការប្តេជ្ញាចិត្តយ៉ាងសកម្មចំពោះសុខភាព និងការយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងជ្រាលជ្រៅក្នុងការចិញ្ចឹមបីបាច់រាងកាយ និងចិត្តរបស់យើង។ ចូរ យើង ដើរ លើ ផ្លូវ នេះ ជាមួយ គ្នា គាំទ្រ និង លើក តម្កើង គ្នា ទៅ វិញ ទៅ មក ខណៈ ដែល យើង ខិតខំ ដើម្បី ការរីកចម្រើន និងជីវិតរស់នៅល្អបានយូរអង្វែង។

នេះបើតាមការចែករំលែករបស់លោកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត តាមបណ្តាញសង្គមរបស់ខ្លួន ក្នុងថ្ងៃទី៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ ដែលត្រូវលេខ ៩, ៩ និង ៩ (បេីបូកឆ្នាំ២០២៤) ដែលជានៃថ្ងៃ ខែ និងឆ្នាំ ជាសញ្ញាល្អនៃអាយុយឺនយូរ និងជីវិតរុងរឿង៕